Miroslav Krstić: "Čarls A. Istman - Ohijesa"

Čarls Aleksander Istman

Čarls Aleksander Istman (1858–1939) je rođen u plemenu Sijua kao sin majke poluindijanke i oca čistokrvnog Indijanca. Majka mu je umrla ubrzo posle porođaja, a sukobi tokom ustanka Sijua iz 1862. godine odvojili su ga od oca za koga se mislilo da je poginuo. Detinjstvo je proveo sa babom i ujakom. Nomadska plemena iz ravnica su tada živela potpuno izolovana od belih doseljenika koji su polako osvajali njihovu zemlju. Mali Ohijesa – ime koje je dobio kada je imao pet godina – odrastao je drevnim načinom života, onako kako su vekovima živeli njegovi preci. Čarls Aleksander Istman
Kada je napunio petnaest godina, iznenada se pojavio njegov otac za koga se verovalo da je mrtav i koji je u međuvremenu primio hrišćanstvo i uzeo ime Džejkob Istman. Otac ga je odveo u civilizaciju belih ljudi gde se mladi Ohijesa, koji je tada počeo da koristi ime Čarls Istman, revnosno posvetio školovanju. Studije medicine završio je na Bostonskom univerzitetu 1890. godine. Dobio je zaposlenje u ispostavi Venac borova gde je imao prilike da se lično upozna sa mnogim velikim ličnostima iz indijanskog života. Bio je jedini lekar koji je zbrinjavao ranjenike posle masakra kod Ranjenog kolena.

Prvih godina dvadesetog stoleća sve više je počeo da se angažuje u radu organizacija koje su pokušavale da poboljšaju uslove života Indijanaca. Bio je predsednik Udruženja američkih Indijanaca a izabran je i za predstavnika američkih Indijanaca na Kongresu svih naroda koji je 1911. godine održan u Londonu.

U svojim knjigama Ohijesa je pisao o tradicionalnom životu svoga naroda, običajima, predanjima, porodičnim odnosima, odnosu prema životinjama, verskom životu i, naravno, borbi za opstanak. Za razliku od onih koji su se zalagali za potpunu asimilaciju Indijanaca u dominantno društvo, Ohijesa se zalagao za kulturološki pluralizam u kome bi Indijanci od toga društva prihvatili samo pozitivne strane a pri tome bi zadržali svoj identitet, uključujući i tradicionalnu veru i običaje. Verovao je i da su hrišćanstvo, koje je prihvatio, i indijanska verovanja u suštini isti i da imaju zajednički koren. Štaviše, smatrao je da značaj Indijanaca ne leži u njihovoj meterijalnoj civilizaciji, već upravo u njihovoj duhovnosti koja ima univerzalni značaj.

* * *

Najpoznatija Ohijesina dela:

1. Indijansko detinjstvo (1902),
2. Crveni lovci i životinjski narod (1904),
3. Stara vremena (1906),
4. Večeri u vigvamu (1909),
5. Večeri u vigvamu: stare indijanske priče (1910),
6. Duh Indijanaca (1911),
7. Život indijanske dece (1913),
8. Razgovori indijanskih izviđača (1914),
9. Indijanci danas: prošlost i budućnost starosedelaca Amerike (1915),
10. Iz gustih šuma do civilizacije (1916),
11. Indijanski junaci i velike poglavice (1918).